การตรวจหาระดับภูมิคุ้มกัน ในซีรั่ม ด้วยวิธีทดสอบ

Serum neutralization test (SN test)

                    การตรวจหาระดับภูมิคุ้มกัน ในซีรั่มมีความสำคัญทางด้านงานฟาร์ม งานปศุสัตว์ ทั้งทางด้านการป้องกันโรค การรักษา หรือการจัดการฟาร์ม และยังใช้ประโยนช์ ในการชันสูตรโรคที่อยู่ในความสนใจแล้ว ยังช่วยให้เกษตรกรทราบถึง ระดับภูมิคุ้มกัน หลังจากทำวัคซีนว่ามีความสามารถในการป้องกันโรค ได้มากน้อยเพียงใด

วิธีที่สามารถตรวจหาระดับภูมิคุ้มกัน มีอะไรบ้าง

                    การทดสอบ เพื่อตรวจหาระดับภูมิคุ้มกัน ในซีรั่มมีวิธีทดสอบด้วยกันหลากหลายวิธี ซึ่งแต่ละวิธีจะมีความเหมาะสม สำหรับการใช้งานที่แตกต่างกัน เช่น Plate Agglutinalion เป็นวิธีการทดสอบ ที่ตรวจหาการติดเชื้อของสัตว์ได้อย่างรวดเร็ว แต่ก็มีข้อจำกัด คือมีความจำเพาะต่ำ ทำให้เกิดผลบวกเทียม ได้ง่าย เหมาะสำหรับใช้ในการการเฝ้าระวังการติดเชื้อของสัตว์ ส่วนวิธีการทดสอบแบบ Enzyme Link Immunosorbent Assay (ELISA) และ Haemagglutination Inhibition Test (HI) สามารถใช้ทดสอบ หาภูมิคุ้มกันที่ถ่ายทอดจากแม่ ภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นก่อนและหลังการได้รับวัคซีน หรือติดเชื้อ โดย ELISA จะมีความไวสูง จึงมีโอกาสเกิดผลบวกเทียมได้ง่าย ส่วนวิธี HI นั้นเชื้อทดสอบ ต้องมีคุณสมบัติทำให้เม็ดเลือดจับกันเป็นร่างแหได้ เช่น เชื้อไวรัสไข้หวัดนก โรคนิวคาสเซิล เป็นต้น แต่จะมีความจำเพาะสูงและความไวต่ำเมื่อเปรียบเทียบกับวิธี ELISA

                   สำหรับบทความนี้เราจะพูดถึงวิธีตรวจหาระดับภูมิคุ้มกันในซีรั่ม ด้วยวิธีทดสอบ Serum neutralization test (SN test) ซึ่งเป็นวิธีมาตรฐาน (Gold Standard) และที่มีความจำเพาะสูง นอกจากจะใช้หาระดับภูมิคุ้มกันได้เช่นเดียวกับวิธี Enzyme Link Immunosorbent Assay (ELISA) และ Haemagglutination Inhibition Test (HI) แล้วยังสามารถตอบได้ว่าภูมิคุ้มกันที่ได้จากการทดสอบด้วยวิธี Serum neutralization test (SN test) เป็นระดับภูมิคุ้มกันที่สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตหรือทำลายเชื้อโรคได้ ในขณะที่การตรวจด้วยวิธี ELISA และ HI เป็นการบอกเพียงระดับภูมิกันที่มีทั้งหมดที่สัตว์มีการสัมผัสเชื้อนั้นหรือไม่

ขั้นตอนในการทำ SN Test                   

                   วิธีการทดสอบนี้ จะมีการเจือจางตัวอย่าง(ซีรั่ม) ที่ 1:2 และเพิ่มขึ้น 2 เท่า (2-fold serial dilution) เป็นลำดับ และทำการ เติมเชื้อไวรัสที่ต้องการทดสอบในระดับความเข้มข้นที่เหมาะสม เมื่อเชื้อไวรัสสัมผัสกับตัวอย่างที่มีภูมิคุ้มกันที่เพียงพอในการยับยั้งการเจริญเติมโตของเชื้อไวรัส ไวรัสจะไม่สามารถเจริญเติบโตและเพิ่มจำนวนในเซลล์เพาะเลี้ยงได้อีก เซลล์เพาะเลี้ยงจึงไม่มีการเปลี่ยนแปลงให้เห็น แต่ถ้าภูมิคุ้มกันมีระดับที่ไม่เพียงพอต่อการยับยั้งเชื้อไวรัส เมื่อเวลาผ่านไปไวรัสจะเพิ่มจำนวนในเซลล์เพาะเลี้ยงทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเซลล์เมื่อส่องดูด้วย กล้องจุลทรรศน์ชนิดหัวกลับ เรียกการเปลี่ยนแปลงของเซลล์นี้ว่า Cytopathic Effect หรือ CPE แต่มีไวรัสบางชนิดที่ไม่สามารถสังเกตุการติดเชื้อของเซลล์ได้จากการเกิด CPE เช่น CSF, PCV2 เป็นต้น เชื้อเหล่านี้จะต้องทำการย้อมสีด้วย โมโนโคลนอล แอนติบอดี้ และสังเกตุการติดเชื้อจากสีที่แสดงภายใต้กล้องจุลทรรศน์ โดยระดับการเจือจางที่สูงสุดที่สามารถยับยั้งเชื้อไวรัสได้ถือเป็น ค่าไตเตอร์ที่สูงที่สุด ผลที่ได้จะเป็นลักษณะ 1:8, 1:16, 1:64 เป็นต้น

                    ปัจจุบันนี้ห้องปฏิบัติการไวรัสวิทยา ของศูนย์ชันสูตรโรคสัตว์ กำแพงแสน ให้บริการทดสอบหาระดับภูมิคุ้มกันในซีรั่ม ด้วยวิธีทดสอบ Serum neutralization test (SN test) สำหรับโรค Porcine reproductive and respiratory syndrome virus (Prrsv), Porcine Epidemic Diarrhea (PED), Lumpy skin disease virus (LSDV) และ Classical Swine Fever (CSF) ในอนาคตจะมีการเพิ่มโรคที่สามารถทดสอบได้อีก

การท สอบ เพื่อต รวจ หาระดับภู มิคุ้ม  กัน ใน ซีรั่มมี วิธี ทดสอบ ด้วยกัน ห  ลา กห ล  ายวิธี ซึ่งแต่ล ะวิธีจะมี ควา มเห มาะ  สม  สำห รั บ กา รใช้ งา นที่แ ต กต่ างกั  น เช่ น Plate   Agglu  tinal i on  เป็นวิธี การทดสอบ ที่ ตรว จหาการ ติด เชื้อการท สอบ เพื่อต รวจ หาระดับภู มิคุ้ม  กัน ใน ซีรั่มมี วิธี ทดสอบ ด้วยกัน ห  ลา กห ลการท สอบ เพื่อต รวจ หาระดับภู มิคุ้ม  กัน ใน ซีรั่มมี วิธี ทดสอบ ด้วยกัน ห  ลา กห ล  ายวิธี ซึ่งแต่ล ะวิธีจะมี ควา มเห มาะ  สม  สำห รั บ กา รใช้ งา นที่แ ต กต่ างกั  น เช่ น Plate   Agglu  tinal i on  เป็นวิธี การทดสอบ ที่ ตรว จหาการ ติด เชื้อการท สอบ เพื่อต รวจ หาระดับภู มิคุ้ม  กัน ใน ซีรั่มมี วิธี ทดสอบ ด้วยกัน ห  ลา กห  ายวิธี ซึ่งแต่ล ะวิธีจะมี ควา มเห มาะ  สม  สำห รั บ กา รใช้ งา นที่แ ต กต่ างกั  น เช่ น Plate   Agglu  tinal i on  เป็นวิธี การทดสอบ ที่ ตรว จหาการติด เชื

ศูนย์ชันสูตรโรคสัตว์ กำแพงแสน

เปิดให้บริการทุกวัน
จันทร์-อาทิตย์ เวลา 8.30-16.30 น.
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม
ติดต่อ 081-9868018
E-mail : kuvetdiag@ku.th
Line OA : @kvdc.ku